Onthulling gerestaureerd portret vermoorde zangercabaretier Jean-Louis Pisuisse, schilderij terug in Grand Hotel Amrâth Kurhaus

13 december 2023

Na een mysterieuze verdwijning en jarenlange vermissing uit het Kurhaus is onlangs het meer dan levensgrote portret van de in 1927 vermoorde zanger-cabaretier en volksheld Jean-Louis Pisuisse teruggevonden. Op dinsdag 12 december 2023, tijdens de traditionele Christmas Tree Lighting zal het gerestaureerde doek van Han van Meegeren opnieuw onthuld worden en een nieuwe ereplaats in Grand Hotel Amrâth Kurhaus krijgen.

Jean-Louis Pisuisse

De zingende cabaretier Jean-Louis Pisuisse (1880 - 1927), afkomstig uit Zeeland, behoorde in zijn tijd tot de absolute top van het Nederlandse amusement. Hij begon zijn carrière als journalist in Amsterdam, maar omstreeks 1908 begon hij zich op muziek en theater te richten. Met zijn “Vrolijke kameraden” cabaretgroep trad hij vanaf 1912 regelmatig op in de Kurhaus bar; een knus houten theater op het voorplein van het hotel. In voormalig Nederlands-Indië oogstte hij veel succes met het in 1917 uitgebrachte lied 'Mensch durf te leven'. Zijn derde huwelijk met de Vlaamse zangeres Jenny Gilliams kreeg een noodlottig einde toen ex geliefde en Groningse tenor Tjakko Kuiper hen in 1927 beiden in koele bloede vermoordde omdat hij het kwijtraken van zijn geliefde niet kon verkroppen.

Over het portret

Het hele land was van slag van de plotselinge dood van hun volksheld, waarop het weekblad Mondain Den Haag besloot als eerbetoon een portret van Pisuisse te laten maken. Kunstschilder en meestervervalser Han van Meegeren bood als vriend van Pisuisse aan deze klus op zich te nemen. Het resultaat werd een immens groot doek van 2,26 bij 1,31 meter. Bedreven kunstenaar van Meegeren, bekend geworden van zijn nauwelijks van echt te onderscheiden vervalsingen van meesterwerken, creëerde een levensecht schilderij waarin het is alsof Pisuisse net heeft opgetreden en de coulissen in loopt. Op de achtergrond schijnen de rode en gele lampen van het toneel en aan de tevreden glimlach op Pisuisse’s gezicht kun je zien dat hij een succesvolle avond had.

Verdwijning en terugkeer portret

Nadat het hotel in november 1973 eerst dreigde te worden gesloopt, werd besloten om het hoofdgebouw met de Kurzaal te laten staan en alleen beide vleugels te vervangen. De complete inventaris van het Kurhaus werd geveild en tot verbazing van een verslaggever van het NRC bleek tijdens de kijkdagen dat het enorme portret van Pisuisse was verdwenen. Vermoedelijk heeft een betrokkene van het Kurhaus het ongemerkt naar een veilige plek overgebracht om het op deze manier te redden. Het Beheerskantoor Scheveningen (BKS) trad op als beheerder van het Kurhaus, zo ook van een groot aantal appartementen, winkels, bedrijfsruimten en parkeergarages. Nu met de laatste verkopen het doek voor BKS vorig jaar is gevallen stuitte directeur Myrna van den Oever bij de afwikkeling op het schilderij van Pisuisse. Aanvankelijk besloot ze het doek te laten veilen, maar toen ze aan de hand van oude foto’s ontdekte dat het doek in één van de foyers van het Kurhaus heeft gehangen, benaderde ze de huidige eigenaar Giovanni van Eijl met de vraag of hij interesse had. Hij was direct enthousiast en hiermee werd het doek uit de veiling gehaald. BKS heeft het schilderij, tezamen met andere stukken, waaronder borstbeelden van oud directeuren en een kluis, kosteloos geschonken aan Grand Hotel Amrâth Kurhaus. Van Eijl besloot het doek te laten restaureren en op dinsdag 12 december zal het opnieuw onthuld worden en een nieuwe ereplaats in het hotel krijgen. 

Restauratieproces

De details op het schilderij, dat door de tand des tijds was beschadigd en vuil geworden, waren nauwelijks meer zichtbaar. Na een grondige schoonmaak, middels het verwijderen van de vergeelde vernislaag, is het schilderij gerestaureerd. Hierdoor zijn de kleuren weer mooi tot leven gekomen en zijn vooral de details in de donkere kleding, zoals plooien en een strik, weer aan de oppervlakte teruggebracht. Als laatste is er opnieuw een vernislaag aangebracht ter bescherming. Een nieuwe lijst van Prins Lijsten uit Sassenheim, met gouden rand aan de binnenzijde, zorgt voor een extra sprankeling op het doek. Het schilderij werd gerestaureerd door restauratieatelier Peter Willemse uit Leiden, welke binnen het meerjarenproject ook verantwoordelijk is voor de restauratie van de plafondschilderijen en lijsten in de koepel van de Kurzaal.